Semasa perbahasan Khamis lalu untuk meminda Akta Bekalan Elektrik (1990), saya bertanya kepada Menteri Tenaga, Teknologi Hijau dan Air, Datuk Seri Maximus Ongkili, berhubung statu terkini Projek 3B, arang batu 2000MW dipecat projek loji kuasa yang diberikan kepada 1MDB (70%) dan Mitsui (30%).
Suruhanjaya Tenaga sepatutnya mengumumkan keputusan pada Februari, namun tiada tidakkemas sehingga kenyataan Menteri pada Khamis.
Dalam jawapannya, Menteri mengesahkan bahawa kabinet telah memiberikan kelulusan bagi TNB untuk mengambil alih Projek 3B dari 1MDB. Beliau juga mengesahkan bahawa hanya “semakan kecil” kepada tarif kuasa yang diberikan projek itu lewat enam bulan dan kadar pertukaran berubah sejak projek itu mula-mula diberikan kepada 1MDB.
Menteri tidak mendedahkan terma pembelian Projek 3B oleh TNB dari 1MDB memetik bahawa ia adalah berdasarkan kesanggupan ‘penjual – pembeli’.
Jawapan Menteri sama sekali tidak boleh diterima kerana sebab-sebab berikut:
Pertama, kerana 1MDB adalah 100% syarikat milik Kementerian Kewangan dan menjadi tajuk berita nasional dan antarabangsa dan kerana TNB adalah Syarikat Berkaitan Kerajaan (GLC) yang merupakan salah satu entiti senaraian awam yang terbesar di Bursa Saham KL, ada kepentingan awam dipertaruhkan dari segi syarat-syarat yang ditawarkan sebagai pertukaran Projek 3B.
Cara yang tidak teratur di mana Menteri membuat pengumuman ini – kerajaan tidak diberitahu oleh TNB mengenai keputusannya – mencipta ketidaktentuan yang besar dalam pasaran saham dan menyebabkan harga saham TNB jatuh sebanyak 50 sen daripada RM13.10 toRM12.60 pada hari pengumuman kerana kebimbangan bahawa TNB telah diminta untuk “bail-out” 1MDB.
Hanya selepas Ketua Pegawai Eksekutif TNB, Azman Mohd, mengeluarkan kenyataan untuk meyakinkan orang ramai bahawa TNB tidak akan membayar premium untuk 70% kepentingan 1MDB dalam Projek 3B, adakah harga saham TNB pulih kepada RM12.86 pada hari berikutnya.
Demi ketelusan dan untuk meyakinkan pasaran, Menteri perlu mendedahkan atau meminta TNB mendedahkan terma perjanjian antara TNB dan 1MDB atas penjualan Projek 3B.
Kedua, Menteri tidak boleh lepas tangan daripada perjanjian Projek 3B TNB-1MDB menggunakan “pembeli-sanggup–penjual sanggup” atas alasan bahawa lesen Projek 3B adalah di bawah Suruhanjaya Tenaga.
Suruhanjaya Tenaga mempunyai hak untuk mendenda 1MDB kerana tidak dapat memulakan Projek 3B mengikut masa dan mempunyai hak untuk memindahkan lesen kepada TNB.
Malah, salah satu sebab-sebab pindaan kepada Akta Bekalan Elektrik (Seksyen 9B khususnya) adalah untuk meningkatkan kuasa Suruhanjaya Tenaga terhadap pihak yang telah diberikan lesen untuk menjana tenaga elektrik.
Pihak yang terlibat dengan urusniaga penjanaan elektrik iaitu pemegang lesen perlu tahu sekiranya Suruhanjaya Tenaga bersedia untuk mengenakan denda kepada mereka yang gagal patuh, sesuai dengan syarat-syarat dalam perjanjian pelesenan. Tanpa mendedahkan butiran ini kepada awam, pemegang lesen lain akan memikirkan bahawa mereka boleh ‘lari’ atau menangguhkan tindakan dalam memenuhi perjanjian pelesenan.
Oleh itu, untuk kedua-dua sebab, Menteri perlu mengarahkan pendedahan penuh berkenaan pengambilalihan kepentingan 1MDB oleh TNB dalam Projek 3B serta denda yang dikenakan ke atas 1MBD akibat daripada ketidakupayaan meneruskan projek tersebut.
Dr Ong Kian Ming adalah Ahli Parlimen Serdang
